اسطوخودوس، گیاهی است چندین ساله به ارتفاع حدود نیم متر با برگهای متقابل، باریک، دراز، سبز رنگ و پوشیده از گلهای سفید پنبهای است. گلهای آن به رنگ بنفش و به صورت سنبله میباشد.
اسطوخودوس در بیشتر نقاط دنیا به صورت خودرو میروید و بسته به شرایط محیط و خاک به انواع مختلف ظاهر میشود.
قسمت مورد استفاده این گیاه، گلها و سر شاخههای گلدار آن است.
اسطوخودوس بوی بسیار مطبوعی دارد ولی طعم آن تلخ است و به علت بوی مطبوع آن در عطر سازی مصرف میشود.
از دیر باز ملل مختلف با خواص این گیاه دارویی آشنا بوده و از آن برای رفع بسیاری ناراحتیها از جمله مشکلات هاضمه، بیخوابی، اضطراب استفاده میکردند.
در جنگ جهانی اول از خواص دارویی این گیاه برای درمان و ضدعفونی کردن زخمها استفاده میکردند و کشاورزان انگلیسی برای پیشگیری از سردرد و آفتابزدگی گلهای این گیاه را درون کلاههای خود میگذاشتند.
برخی از خواص دارویی اسطوخودوس:
• رفع استرس و افسردگی:
روغن اسطوخودوس آرامبخش و ضد تشنج بوده و تاثیر آرامبخشهای دیگر را افزایش میدهد.
• رفع بیخوابی:
محققان انگلیسی طی تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که استفاده از اسطوخودوس در رفع بیخوابی، همانگونه که در طب سنتی آز آن استفاده میشده، تاثیر به سزایی دارد.
در بیمارستانهای انگلیس، برای رفع بیخوابی به بیماران بالشهایی داده میشود که درون آن اسطوخودوس وجود دارد.[خطرات بیخوابی و راههای مقابله با آن]
• خاصیت ضدعفونی کننده قوی دارد از اینرو برای ضدعفونیکردن زخمها و جراحات به کار میرود.
• مشکلات هاضمه را برطرف میکند.
• در درمان انواع سردردها موثر است.
• مشکلات پوستی را برطرف میکند.
• مقوی معده است.
• کرمهای روده و معده را از بین میبرد.
• سرفه را برطرف میکند.
• برای رفع فراموشی و تقویت حافظه موثر است.
• زردی را برطرف میکند.
• آسم را برطرف می کند.
• درمان کننده رماتسیم، آرتروز و نقرس است.
• برای برطرف کردن بوهای نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ریخته و بگذارید بآرامی بجوشد.
طریقه مصرف:
حدود 5 گرم سرشاخه گلدار و یا گل این گیاه را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم کنید. مقدار مصرف این دم کرده 4- 3 فنجان در روز است.
توجه: اشخاص صفراوی مزاج از این گیاه استفاده نکنند چرا که باعث آشفتگی آنان میشود. این اشخاص باید آن را با سکنجبین بخورند.
این روزها به هر میوهفروشیای که سر میزنیم با دیسهای بزرگی که پر از توتهای سفید و شیرین است مواجه میشویم؛ میوه نوبرانه بهار که طرفداران زیاد و خواص درمانی بیشماری هم دارد.
درخت توت از درختان بزرگ و مرتفعی است که ارتفاع آن به 20 متر و قطرش به یک متر میرسد. این درخت بومی چین است و در چین مرکزی و شرقی به صورت بومی وجود دارد. توت قرنها پیش به اروپا برده شد. این درخت در آمریکا در اوایل دوران استقلال این کشور به عنوان منبع غذایی برای کرم ابریشم مورد استفاده قرار گرفت.
توت در اکثر کشورهای جهان ازجمله در نقاط استپی و شمال ایران کشت میشود و حتی به طور خودرو در جنگلهای شمال ایران پراکنده شده است. تنها میوه درخت توت نیست که استفاده میشود. برگ توت در بهار برای تربیت کرم ابریشم و در پاییز به مصرف دام میرسد. چوب آن در مصارف مختلف نجاری و خصوصا تهیه تار و در شمال کشور برای طبقهبندی، تلنبار و همچنین مالبند برای گاوآهن برنجکاری به کار میرود. پوست شاخههای جوان نیز برای بستهبندی و بستن پیوند مورد استفاده قرار میگیرد. برگ درخت توت سفید، به عنوان تنها غذای کرم ابریشم، اهمیت اقتصادی ویژهای دارد و گاه درخت توت اساسا به همین منظور کاشته میشود.
توت با خاصیت
توت میوهای پرخاصیت و البته پرکالری است. یکصد گرم توت که تقریبا معادل
یک فنجان است حاوی 61 کالری انرژی است. هر فنجان توت حاوی 9/0 گرم
پروتئین است. البته باید توجه داشت که پروتئین توت، پروتئین گیاهی است. این
حجم توت 1/1 گرم چربی دارد و حاوی 16 میلیگرم کلسیم است. میزان کلسیم توت
قابل توجه است. بد نیست بدانید میزان توصیه شده کلسیم 800 میلیگرم در
روز است. یکصد گرم توت همچنین حاوی 8/0 میلیگرم آهن،
280 واحد
بینالمللی ویتامین A، 02/0 میلیگرم ویتامین B1، 06/0 میلیگرم ویتامین
B2، 1/1میلیگرم ویتامین B3 و 16 میلیگرم ویتامین c است. توت همچنین حاوی
مقادیر بالایی آب، فیبر، تانن و منیزیم است. بد نیست بدانید هر 100گرم توت
خشک 360 کالری انرژی تولید میکند.
خواص درمانی توت
قند موجود در توت سفید برای کسانی که مبتلا به مرض قند هستند ضرر ندارد. به همین علت به آنها توصیه میشود به جای قند، چای را با توت خشک بخورند.
این میوه خوشمزه دارای آنتیاکسیدانی به نام آنتوسیانید است. آنتیاکسیدان موجود در این میوه فواید بسیاری برای سلامتی دارد که یکی از آنها کاهش میزان کلسترول بد خون و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی است.
نقش دیگر آنتیاکسیدانها پیشگیری از سرطان است، به همین دلیل مصرف توت برای پیشگیری از سرطان توصیه میشود.توت سفید حاوی فیبر فراوانی است، به همین دلیل ملین خوبی است.
توت در سهل کردن جریان ادرار نیز نقش دارد.
مصرف این میوه وزن را کاهش میدهد. طبق یافتههای پژوهشگران فیبرهای نامحلول موجود در توت کالری جذب شده در بدن را کاسته و موجب کاهش وزن میشود.
توت حاوی مقدار قابل توجهی ویتامین c و آهن است، از این رو مصرف آن برای کسانی که کمخونی دارند توصیه میشود.
جوشانده پوست خشک شاخههای جوان و تازه درخت این میوه، ملین و روانکننده مزاج است.
توت به علت داشتن انواع ویتامینهای گروه B در کاهش و رفع ترس، عصبانیت، خمودی، اضطراب و هیجان موثر است.
ویتامین A موجود در توت باعث رشد ناخنها و تقویت چشم میشود.